Μπερλιόζ, Λουί Εκτόρ

(Luis Hector Berlioz, Λα Κοτ Σεντ Αντρέ 1803 – Παρίσι 1869). Γάλλος συνθέτης. Η σπάνια προσωπικότητά του μόνο τελευταία εκτιμήθηκε, στην έκταση της πολύμορφης δραστηριότητάς του ως μελετητή, μαχητή, συνθέτη, διευθυντή ορχήστρας και τέλος ακούραστου εμψυχωτή του ρομαντικού κινήματος. Αν και είχε αρχίσει να σπουδάζει ιατρική, πολύ γρήγορα ακολούθησε τη φυσική του κλίση προς τη μουσική· συμμετέχοντας σε μια χορωδία, μπόρεσε να εξοικονομεί τα έξοδα για τις σπουδές του στο Ωδείο του Παρισιού, όπου γράφτηκε αργά, αφού είχε ήδη συνθέσει πολλή μουσική. Στη ζωή και στις συνθέσεις του μετέφερε τον ενθουσιασμό της φλογερής ιδιοσυγκρασίας του και γι’ αυτό υπήρξε ταυτόχρονα πρωταγωνιστής και θύμα των ρομαντικών του εξάρσεων στην προσωπική του ζωή. Μεγαλοφυής ανακαινιστής (έφερε επανάσταση στις αντιλήψεις για τη σύγχρονη ορχήστρα), συνάντησε συχνότερα την έλλειψη κατανόησης των συγχρόνων του παρά την εκτίμησή τους. Ο Μ., όσο και αν έμεινε δεμένος βασικά με τον Μπετόβεν - των συμφωνιών του οποίου υπήρξε ο πρώτος οξυδερκής κριτικός - η νεανική του Φανταστική Συμφωνία, γραμμένη το 1829, σημειώνει σταθμό στην ιστορία της μετα-μπετοβενικής συμφωνικής μουσικής. Με την ευκαιρία του Μεγάλου Βραβείου της Ρώμης (Grand Prix de Rome), που του απονεμήθηκε το 1830, ο Μ. έμεινε για ένα μεγάλο διάστημα στην Ιταλία. Ωστόσο, η δημιουργική παρουσία του έγινε αισθητή στο Παρίσι και στη Ρωσία, πληρώνοντας πάντα για την έλλειψη ικανότητάς του για προσαρμογή, η οποία μπορεί να διαπιστωθεί και στις μουσικές κριτικές του σε πολλές εφημερίδες της εποχής και κυρίως στη μουσικοκριτική στήλη της Εφημερίδας των Συζητήσεων (Journals des Debats), που ο Μ. κράτησε από το 1835 έως το 1863. Τα κείμενα του - πνευματώδη, διεισδυτικά ή μαχητικά - αποτελούν πάντοτε πηγή πληροφοριών για μια ιστορία των μουσικών συνηθειών της εποχής.Πολλές φορές δοκίμασε το μελόδραμα, με τον Μπενβενούτο Τσελίνι ή τους Τρώες αλλά μεγαλύτερη επιτυχία σημείωσε στις επιβλητικές δραματικές συμφωνίες με χορωδία Ρωμαίος και Ιουλιέτα (1839) και Η Καταδίκη του Φάουστ (1846), στο περίφημο Ρέκβιεμ και στα ορατόρια, από τα οποία τα αξιολογότερα είναι ένα Te Deum και Η παιδική ηλικία του Χριστού, που περιέχει μερικές από τις ωραιότερες σελίδες του 19ου αι. Οι μεγάλες αρετές του ως ενορχηστρωτή συμπυκνώνονται στα δοκίμιά του για την ενορχήστρωση, ενώ η κριτική του διαίσθηση, συχνά φωτεινή, διαφαίνεται επίσης - εκτός από τα άρθρα του - και στα έργα του Αναμνήσεις και Μουσικά γκροτέσκα. Στα τελευταία χρόνια της ανήσυχης ζωής του, βασανισμένα από την αυξανόμενη έλλειψη κατανόησης εκ μέρους των συγχρόνων του και από τον θάνατο συγγενών και φίλων, ο Μ. ένιωσε κάποιες χαρές πριν ένας ληθαργικός ύπνος, διάρκειας τριών μηνών, τον οδηγήσει στον θάνατο, με ένα τελευταίο θριαμβευτικό ταξίδι στη Ρωσία και με τη σύνθεση της όπερας σε δύο πράξεις Βεατρίκη και Βενέδικτος, σκηνικού παιχνιδιού με εκπληκτικά ευρήματα, που η υπόθεση του είναι παρμένη από το Πολύ κακό για το τίποτα του Σαίξπηρ. Ο Γάλλος συνθέτης Λουί Εκτόρ Μπερλιόζ (1803 1869) σε προσωπογραφία του Γκιστάβ Κουρμπέ.